Wendelijn van der Leest

About Wendelijn van der Leest

Historica en oudheidkundige Wendelijn van der Leest is een bevlogen professional die vele facetten van het historische bedrijf samenbrengt.

Bronzen pracht.

Antieke standbeelden blijven een adembenemend mooie erfenis uit de Oudheid! Althans, in mijn ogen. De imposante stenen grootheden lijken zo levensecht, dat het gek genoeg vaak bijna voelt alsof je werkelijk iemand ontmoet!  Het is alsof een spreuk de figuren duizenden jaren geleden heeft geraakt waardoor zij voor eeuwig gevangen zijn in één verstild moment. Gelukkig heb ik ondertussen, door onderzoeksperiodes én vakanties, een aardige hoeveelheid Griekse en Romeinse standbeelden gezien over de jaren. In Griekenland en Italië, maar ook bijvoorbeeld  in Turkije  is er gelukkig nog een fors aantal standbeelden uit de Grieks-Romeinse oudheid te bewonderen. Relatief gezien natuurlijk. De meeste marmeren standbeelden zijn immers gesneuveld of hergebruikt door de eeuwen heen.

Weinigen weten echter dat veel standbeelden destijds ook van brons werden gemaakt. Sterker nog, brons was juist hét materiaal bij uitstek van de Griekse beeldenmakers uit de ‘klassieke periode’ – de vijfde en vierde eeuw vChr – zoals bijvoorbeeld de voor eeuwig beroemde Myron, Phidias, Polykleitos en Praxiteles. Brons kon goed gegoten worden en had een prachtige imposante gloed, zeker wanneer in de nabewerking ook gebruik werd gemaakt van bijvoorbeeld goud en tin. De Griekse beeldmakers uit de klassieke periode ontwierpen zulke prachtige bronzen standbeelden dat deze zowel in de Griekse tijd als de daaropvolgende Romeinse periode veelvuldig  werden nagemaakt. Natuurlijk werden er ook nieuwe vormen bedacht in de eeuwen hierna – iedere periode kenden immers nieuwe contexten, doelen en typen opdrachtgevers -, maar enkele van de ‘modellen’ die de beeldmakers uit de klassieke Griekse tijd ontwikkelden, bleven altijd in de mode. De discuswerper van Myron of de Aphrodite (Venus) van Praxiteles zijn bekende voorbeelden hiervan.  Lange tijd werd gedacht dat de Romeinen alleen maar exemplaren in marmer maakten van dit Griekse ‘canon’: de Grieken hadden de […]

By |April 21st, 2015|Categories: Tentoonstellingen|Tags: , , , , |0 Comments
Read More

Aan tafel met de Romeinen

De meeste mensen krijgen direct levendige beelden van wilde orgies en slemppartijen wanneer het gaat over eten en drinken bij de Romeinen. En misschien geheel terecht?!

“Zij werden gevolgd door een dienbak met een geweldig grote ever er op met een vrijheidsmuts op zijn kop. Aan de slagtanden van ‘t dier hingen twee uit palmtakken gevlochten mandjes, het ene met verse, het andere met gedroogde dadels gevuld. Ook deze biggetjes mochten de gasten als geschenk meenemen. Intussen verscheen voor ‘t aansnijden van de ever niet Deelman, die de vogels had gesneden, maar een reusachtige kerel met een lange baard, die beenkappen en een veelkleurig-geweven jachtmanteltje droeg. Deze trok een jachtmes en gaf de ever een flinke stoot in de zijde: en ziet, uit de wonde vlogen lijsters te voorschijn. Vogelvangers stonden met lijmroeden gereed en vingen ze in een ogenblik terwijl ze door de zaal rondfladderden. “
 Uit de Satyricon van Petronius (Romeinse schrijver uit 27- 66 na Chr),
Het feestmaal van Trimalchio. Beschrijving van een fictief diner

Los van dergelijke excessen hebben gezamenlijke maaltijden ook in onze huidige maatschappij een belangrijke functie; het is niet alleen lekker en gezellig , maar ook ondersteunt het vaak  ons sociale netwerk. Dit was zeker niet anders in de Romeinse maatschappij waar status verwerven en ‘netwerken’  (voor de elite) mogelijk nog belangrijker was dan in onze huidige maatschappij.
Het organiseren van gezamenlijke banketten (een convivium) was daarmee een reflectie van iemands rijkdom, van iemands (goede) netwerk, diens ontwikkeling en verfijnde smaak. Kortom, het bepaalde het publieke imago en reputatie. Maar ook voor de gasten was het naast een avond heerlijk eten en drinken, tevens een proef van hun ontwikkeling en goede smaak. Het was de plek waar zaken werden gedaan, politieke banden werden gesmeed of […]

By |April 10th, 2015|Categories: Historisch Onderwijs, Lezingen|Tags: , , , |0 Comments
Read More

Mijn activiteiten

Het afgelopen jaar ben ik zo bezig geweest met het verder ontwikkelen van mijn bedrijf en bedenken waar ik in de toekomst heen wil met Geschiedenisschrijven, dat ik blijkbaar gaandeweg een beetje uit het oog verloor wat voor leuke klussen er allemaal al zijn langsgekomen in het afgelopen half jaar. En nog op stapel staan de komende tijd!
Zo gaat dat eigenlijk altijd als je een specifiek doel nastreeft: het risico is er dan dat je niet ziet wat voor zegeningen er ondertussen al overal om je heen opdoemen. Dus pas toen ik me aan het voorbereiden was voor een workshop   ‘Jouw passies en talenten: geschikt voor het zzp-schap?’ voor Geschiedenis studenten in Utrecht, en ik een overzichtje maakte van leuke klussen van de afgelopen tijd en de komende tijd, zag ik plots hoeveel gave dingen ik al heb mogen doen en ga doen. Of het nu de twee kennissessies ‘Leiderschap’ bij Pink Elephant waren, of de brainstormsessies voor paleis Rustenhoven, de scriptiebegeleiding of de verscheidene lezingen…..ik heb stuk voor stuk van elke klus genoten.
Hoe bijzonder is dat om over je werk te kunnen zeggen? Ik voel me echt gezegend. En dan heb ik het nog niet eens over de klus voor de Summerschool Utrecht, waar ik niet alleen het onderwijs voor de ‘culture’ cursussen mocht herschrijven en aanpassen, maar ook een International Special Track mocht ontwerpen met een gezamenlijk studieprogramma voor de summerschools van de Universita Cattolica in Rome, de Universiteit Utrecht en de Freie Universität van Berlijn. Aangezien de special track – genaamd The Making of Europe – de geschiedenis van de oudheid tot het heden moest omvatten mocht ik ook eindelijk weer eens mijn historische kennis in de breedte inzetten. Geweldig om ook onderwijs te bedenken voor de 20ste eeuw bijvoorbeeld. Maar naast deze […]

By |March 25th, 2015|Categories: Historisch Onderwijs, Lezingen, Persoonlijk, Scriptiebegeleiding|0 Comments
Read More

Rome, Italy. The Making of Europe: Rise of Civilization

Come and discover Europe’s oldest roots in the ‘Eternal City’ of Rome! This two week course will bring you to the heart of Rome, where you will learn about the political, social and religious history behind the Roman Empire, the Middle Ages and the birth of the Renaissance and Baroque . You will study the astonishing Italian accomplishments of the Ancient to early modern era, with its significance for Europe. More importantly, you will visit many of the most amazing remains that still sit proudly nowadays!

During these two weeks we will travel through Roman and Italian history, studying its fascinating political, religious and cultural development in relation to Europe. Beautiful Rome was and is, in various ways, the ancestor of modern Europe: capital of the glorious Roman Empire, Rome rebuilt itself towards the end of the Middle Ages to rival the Florentine Renaissance . It even became the birthplace of the Baroque, with genius artists like Bernini and Borromini. We will explore the city of Rome, enjoying its remarkable architecture, art and museums, like the Pantheon, the forums of Caesar and Augustus, the Capitoline museum, the accomplishments of Michelangelo on Saint Peter’s Basilica and the many beautiful early churches like the Santa Prassede. During classes we will treat topics like the Roman Republic and Empire, ancient religion – including the birth of Christianity – and the confusing Middle Ages that were characterizes by political and religious strive . After we treated the Renaissance and Baroque period, we will even glimpse ahead shortly to Mussolini’s Rome. By the end of the course you will have seen some of the most breath-taking highlights of European history and have unravelled the politics behind it , making this a […]

By |March 24th, 2015|Categories: Uncategorized|1 Comment
Read More

Eumachia: Livia van Pompeii

Binnen het vakgebied van de Romeinse geschiedenis is het zeer ongewoon om de woorden “vrouwen” en “macht” samen in één zin te noemen. Zelfs de meeste wetenschappers waren lang van mening dat vrouwen überhaupt geen publieke rol konden vervullen binnen de oude Romeinse samenleving. Deze eenzijdige opvatting is in de laatste decennia wetenschappelijk weerlegd, maar toch blijft onze kennis over de rol van vrouwen veelal beperkt tot de imperiale familie. Dat is niet vreemd, aangezien de bronnen doorgaans handelen rond het epicentrum van het Romeinse Rijk: Rome. Ook de archeologische en epigrafische bronnen informeren ons grotendeels over de imperiale familie en de Romeinse senatoriale stand. Toch is er ook buiten Rome, en wel in Pompeii, in de goed door lava geconserveerde resten een schat aan bronnen bewaard gebleven van een matrona genaamd Eumachia. Zij leefde ten tijde van de eerste keizerlijke dynastie. Bij het horen van deze naam zullen slechts weinigen een blijk van herkenning geven. Want hoewel er voor onze begrippen buitengewoon veel archeologisch materiaal bewaard is gebleven van deze Eumachia, is er slechts weinig en zeer eenzijdig onderzoek naar gedaan. Deze masterthesis is een korte studie naar de rol die Eumachia heeft vervuld in Pompeii.

By |October 13th, 2014|Categories: Boeken|0 Comments
Read More

Boekrecensie: Pompeii van Mary Beard

Mary Beard is classica en historica in Cambridge. In Pompeii bestudeerde en reconstrueerde ze het dagelijks leven van de bevolking aan de hand van de overvloedige archeologische overblijfselen, die we te “danken” hebben aan de vulkaanuitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus.

In 62 (volgens Tacitus, Annales, XV,22) of 63 n.C. (Seneca) was de stad ook al zwaar beschadigd door een aardbeving en waren veel gebouwen ingestort . Het is niet bekend of Pompeii na 24 augustus 79 opnieuw bewoond werd.
De eerste resten werden teruggevonden in 1594-1600 bij de aanleg van het Sarnokanaal. De Sarno (Sarnus in het Latijn) is het riviertje waaraan Pompeii lag en ligt. In 1748 begonnen de eerste opgravingen, ten tijde van Karel van Bourbon, de Spaanse koning van Napels. Maar de eerste wetenschappelijke opgravingen startten pas in 1860, o.l.v. archeoloog Giuseppe Fiorelli, de eerste die gipsafbeeldingen maakte van de slachtoffers. 250 jaar na de eerste opgravingen blijven nog vele vragen onbeantwoord. De bombardementen van de Britten in 1943 hebben het werk van de archeologen ook bemoeilijkt. Veel van wat de bezoeker nu ziet, is dus gerestaureerd.

Op basis van de restanten van honderden mensen, de bezittingen die zij en anderen meenamen of achterlieten, Latijnse teksten en inscripties, tekeningen en voorwerpen tekent Beard een profiel van hun gestalte, rijkdom, ziektes, gedrag, gewoontes etc. De ziektes leidt ze af uit de toestand van hun tanden. Deze waren onverzorgd en zaten onder dikke lagen tandsteen, die voor een stinkende adem zorgden. Ze stelt dat de inwoners de ramp zagen aankomen, uren, zo niet dagen van te voren. Het was niet de eerste uitbarsting die ze meemaakten. De meesten waren de stad ontvlucht, met volgeladen karren. De achterblijvers waren vooral mensen die niet meer in […]

By |October 13th, 2014|Categories: Boeken|0 Comments
Read More

Leonardo Da Vinci: The genius and the inventions

Ik zie dat hij nog verlengd is… de ongelooflijk mooie tentoonstelling over de mens én de uitvinder Leonardo da Vinci. De meesten kennen Da Vinci als één van de iconische schilders uit de renaissance (wie kent immers niet de Mona Lisa of het Laatste Avondmaal in Milaan), maar weinigen kennen Leonardo als geniaal uitvinder die zijn tijd ver vooruit was. Deze tentoonstelling richt zich juist uitsluitend op dit laatste aspect. Wie was Leonardo da Vinci als uitvinder en waarom was hij zo belangrijk voor het bestuur van Florence?

Centraal staan de door verschillende musea uitgeleende oorspronkelijke tekeningen en schetsen van zijn hand. Zij vormen een prachtige attestatie van zijn creatieve geest én brengen je in direct contact met zaken die de genius zelf veelvuldig in handen heeft gehad! De tentoonstelling brengt echter deze getekende ideeën tot leven door de houten replica’s die van zijn machines zijn gemaakt. Zo kun je onder andere Leonardo’s voorlopers op de vliegmachine en de fiets zien, maar ook een duikpak avant la lettre en vele inventieve oorlogsmaterialen die hij bedacht en maakte in opdracht van het stadsbestuur van Florence. Ook zijn de tekeningen tentoongesteld die Leonardo’s idee toont, dat hij samen met Niccolò Machiavelli had bedacht, om de rivier de Arno te verleggen. Zij wilde dit doen, zodat hun aartsvijand Pisa letterlijk ‘hoog en droog’ zou komen te zitten. Immers, Florence was is Leonardo’s tijd een stadstaat die continu voor haar behoud moest vechten, niet alleen tegen Pisa, maar bijvoorbeeld ook tegen de opkomende macht van Cesare Borgia in Rome. Deze tentoonstelling toont ook deze prachtige dynamiek van het vroeg 16de eeuws Florence met grootheden als Botticelli, Raphael en Michelangelo, al draait de tentoonstelling geheel om Leonardo da Vinci! Zeer de […]

By |October 13th, 2014|Categories: Tentoonstellingen|0 Comments
Read More